Narodowa Strategia Zdrowia Mózgu 2030
Czy Polska jest gotowa na strategię zdrowia mózgu?
Koalicja na Rzecz Zdrowia Mózgu przedstawia plan działania, który obejmuje całe życie – od edukacji dzieci po opiekę nad seniorami. Strategia zakłada rozwój diagnostyki, lepsze wsparcie opiekunów, inwestycje w badania i cyfrowe narzędzia monitorowania zdrowia.
To szansa, by realnie poprawić jakość życia pacjentów i ich rodzin.
Zdrowie mózgu – fundament rozwoju społeczeństwa i siły gospodarki.
„7 filarów Zdrowia Mózgu”
I. Zdrowie mózgu priorytetem polityki państwa
Uznanie zdrowia mózgu (w aspekcie neurologicznym i psychiatrycznym) za strategiczny obszar polityki państwa – zgodnie z rekomendacjami WHO i EAN “jeden mózg, jedno życie, całościowe podejście” (one brain, one life, one approach). Wprowadzenie strategii zdrowia mózgu jako integralnej części polityki zdrowia publicznego, obejmującej promocję, prewencję, diagnostykę, leczenie i rehabilitację.
II. Inwestycje w kapitał mózgu i edukację społeczną zgodne z podejściem „life-course”
Troska o zdrowie mózgu na wszystkich etapach życia, od okresu prenatalnego po późną starość realizowana jest w pięciu kluczowych obszarach:
- zdrowia fizycznego,
- zdrowie psychicznego,
- środowiska sprzyjającemu zdrowiu,
- bezpieczeństwa
- edukacji i wzmacniania więzi społecznych.
Rozwój kapitału mózgu (brain capital) społeczeństwa opiera się na kompleksowych programach edukacyjnych, ukierunkowanych na wzmacnianie kompetencji poznawczych, kreatywności oraz odporności psychicznej. Takie inwestycje nie tylko ograniczają ryzyko występowania chorób, lecz także zwiększają produktywność oraz potencjał innowacyjności gospodarki.
III. Rozwój nowoczesnej diagnostyki, leczenia i rehabilitacji
Zwiększenie dostępu do kompleksowej opieki neurologicznej i środowiskowej opieki psychiatrycznej oraz wczesnej diagnostyki (m.in. neuroobrazowanie, biomarkery) a także zapewnienie kompleksowej rehabilitacji neurologicznej i psychiatrycznej w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Obecnie podstawowe świadczenia neurologiczne i psychiatryczne pozostają niedostępne dla znacznej części pacjentów w Polsce.
IV. Wzmocnienie badań naukowych i innowacji
Zwiększenie nakładów na rozwój neuronauki, ze szczególnym uwzględnieniem badań nad neurodegeneracją, neuroprotekcją, terapiami genowymi oraz cyfrowymi narzędziami do monitorowania funkcji poznawczych. Priorytetem powinien być również rozwój spersonalizowanej profilaktyki i terapii chorób mózgu, opartych na zaawansowanej analizie danych, sztucznej inteligencji i technologiach big data. Równolegle niezbędne jest wspieranie pilotażowych wdrożeń innowacyjnych modeli opieki oraz budowanie partnerstw naukowo-społecznych, które umożliwią skuteczne przekładanie wyników badań na praktykę kliniczną i rozwiązania systemowe.
V. Rozwój kompetencji kadry medycznej i zespołów interdyscyplinarnych
Wzmocnienie systemu szkolenia lekarzy, pielęgniarek, psychologów, w tym klinicznych, terapeutów oraz przedstawicieli innych zawodów medycznych poprzez rozwój programów ukierunkowanych na wczesne rozpoznawanie chorób układu nerwowego, w tym zaburzeń psychicznych, poznawczych oraz chorób neurodegeneracyjnych, a także stosowanie skutecznych interwencji farmakologicznych i niefarmakologicznych. Wykorzystanie nowoczesnych technologii do wspierania tworzenia i działania interdyscyplinarnych zespołów terapeutycznych, które zapewniają pacjentom kompleksową i skoordynowaną opiekę.
VI. System wsparcia dla opiekunów i rodzin
Wprowadzenie systemowych programów wsparcia psychologicznego i emocjonalnego, informacyjno-edukacyjnego, finansowego oraz prawnego dla opiekunów. Rozwój opieki wytchnieniowej oraz usług opiekuńczych, w szczególności dziennych domów opieki oraz mobilnych zespołów opieki domowej i wysokiej jakości instytucjonalnych form opieki, które odciążą rodziny i zapewnią ciągłość specjalistycznego wsparcia.
VII. Systematyczny monitoring oraz cyfrowa transformacja opieki na rzecz minimalizowania nierówności w dostępie do opieki
Tworzenie i rozwój krajowych rejestrów chorób mózgu oraz zaawansowanych systemów gromadzenia danych zdrowotnych, które pozwolą monitorować trendy epidemiologiczne i oceniać skuteczność działań profilaktycznych i terapeutycznych — także z uwzględnieniem doświadczeń pacjentów (patient experience). Wykorzystanie big data i narzędzi sztucznej inteligencji umożliwi analizę trendów, prognozowanie ryzyka oraz personalizację profilaktyki i terapii chorób mózgu. Coroczna publikacja „Raportu o zdrowiu mózgu Polaków”.
